Kan een kind ook een psychiatrische stoornis hebben?

Iedereen heeft wel eens psychische problemen; dan is er iets ontregeld of verstoord aan de emoties of aan het gedrag. Dat kan een reactie zijn op een recente gebeurtenis en mits men beschikt over normale vaardigheden en steun uit de omgeving, gaat het weer over.

Zo kan een kind op school bang zijn om niet goed genoeg te presteren -‘faalangst’. Andere kinderen piekeren heel erg en het kan ook gebeuren dat een kind moeilijk kan inslapen en de volgende dag dus vermoeid op school komt. Dat zijn emotionele problemen die niet ernstig hoeven te zijn. Een leerling die bijvoorbeeld brutaal of ongehoorzaam is, heeft een gedragsprobleem. Maar ook dat hoeft niet meteen erg te zijn. 

Probleemgedragingen worden onderverdeeld als internaliserend of externaliserend. Kinderen met internaliserend gedrag vallen de leerkracht vaak niet op, ze zijn eerder teruggetrokken. Ze lijden als het ware in stilte en de omgeving merkt niet of nauwelijks dat er wat aan de hand is. Kinderen met externaliserend gedrag vallen wel op in de klas. Ze zijn vaak druk en beweeglijk. Ook komen ze al eens in problemen doordat ze moeilijker hun emoties kunnen reguleren.  

Als de problemen ernstig zijn en het kind er echt last van heeft of hierdoor in zijn ontwikkeling wordt belemmerd, is er sprake van een ‘stoornis’. 

Eigenlijk wijken deze kinderen alleen wat betreft de kenmerken van hun stoornis af van andere kinderen. Dat is helaas bij ongeveer vijf procent van de kinderen het geval – in elke schoolklas zitten gemiddeld dus wel één of twee leerlingen met een psychische stoornis. Meestal lost zich dat niet vanzelf op. Deze kinderen hebben nood aan verder onderzoek en behandeling door een kinderpsycholoog, een kinder- en jeugdpsychiater, een orthopedagoog of een andere gespecialiseerde behandelaar om de problemen te verminderen en draaglijker te maken. 

Classificatie
Er bestaan vele soorten psychische aandoeningen. Alle stoornissen van de emoties of het gedrag hebben namen gekregen vanwege psychologen, orthopedagogen en medisch deskundigen, om efficiënt en zonder misverstanden met elkaar te kunnen overleggen. Veel van die termen hebben de meeste mensen wel eens gehoord: ADHD, autisme, anorexie, dwang, depressie…

Oorzaken
Bij sommige kinderen zijn de hersenen niet goed ontwikkeld en zij lijden aan een ‘verstandelijke beperking’. Tic-stoornissen, autisme en ADHD zijn sterk erfelijk bepaald. Kinderen kunnen getraumatiseerd worden door ernstige gebeurtenissen, zoals gepest worden, ondergaan van of getuige zijn van geweld of seksueel misbruik. Ook als een ouder lijdt aan een psychische stoornis, kunnen kinderen daar problemen door ontwikkelen. Zelfmoordgedachten en depressie bij pubers lijken steeds vaker voor te komen, net zoals eetstoornissen en zelfbeschadiging – ‘krassen’.  

Wanneer een psychische stoornis niet of onvoldoende herkend wordt, dreigen verwikkelingen te ontstaan zoals conflicten thuis, op school of met vriendjes, schools niet meer functioneren, en eventueel ontwikkelen zich bijkomende stoornissen zoals depressie, druggebruik e.a. 

Het is dus belangrijk dat een psychische problematiek tijdig wordt opgemerkt en dat die voldoende ernstig genomen wordt om uit te maken of het om een stoornis gaat. In dat geval moet doorverwezen worden naar een deskundige van de Geestelijke Gezondheidszorg.