Image
Mag ik u kussen?
Over seks en relaties en hoe daarmee om te gaan in de psychiatrische hulpverlening
Bij Alexianen Zorggroep Tienen merkten ze dat er veel vragen waren van hulpverleners over nabijheid en het bespreken van het thema intimiteit met patiënten. Wat kan er en wat niet? Mag je knuffelen met een patiënt? Zit dat het therapeutisch proces niet in de weg? Hoe reageer je op relaties tussen patiënten? In Alexianen Zorggroep werd daarom een werkgroep werkgroep ‘Mag ik u kussen?’ opgericht. De werkgroep overlegt over omgaan met seksualiteit, verliefdheid en relaties in een psychiatrische context en in het therapeutisch aanbod.
Marleen Feyens
- Marleen werkt als dramatherapeute op de afdeling Eetherstel in Alexianen Zorggroep in Tienen.
- Daarnaast is ze lid van de werkgroep ‘Mag ik u kussen?’, over omgaan met seksualiteit, verliefdheid en relaties in een psychiatrische context en in het therapeutisch aanbod.
Een van de leden van de werkgroep is Marleen Feyens: "Vaak weten hulpverleners niet goed hoe ze het gesprek moeten starten en ook de patiënten zelf zullen het thema niet snel aankaarten. Waar we vroeger misschien al sneller zeiden dat iets niet kon of mocht, kijken we nu voornamelijk naar een gezonde seksuele ontwikkeling van de patiënt. Een open gesprek met de patiënt is echter cruciaal opdat deze ook leert om rekening te houden met andere patiënten en zorgverleners. Er moeten bepaalde grenzen zijn."
Wie zit er in de werkgroep?
"In principe is er vanuit elke afdeling iemand vertegenwoordigd en is er ook 1 vertegenwoordiger per vakgroep aanwezig in de werkgroep. Ook vormen we een intervisiegroep die specifiek aan de slag gaat met moeilijke situaties of vragen op de afdelingen. Collega’s kunnen ons mailen en dan proberen wij met de werkgroep een antwoord te formuleren op een specifieke vraag en koppelen we dat terug. Daarnaast staat de werkgroep in nauw contact met Sensoa voor input en vormingen."
Wat doet de werkgroep?
"De werkgroep komt op regelmatige basis samen om te overleggen over seksualiteit, verliefdheid en relaties. We geven aan de hand van 2 à 3 nieuwsbrieven per jaar tips aan de werknemers wat er kan, hoe ze best omgaan met relaties tussen patiënten en hoe ze hun grenzen kunnen stellen. We delen inzichten uit recent wetenschappelijk onderzoek en geven inspiratie om over na te denken en toe te passen. Verder hadden we al eens een marktje met werkvormen, om met thema’s die verband houden met relaties en seksualiteit aan de slag te gaan in de groepen. Ook kon je er kennismaken met het vlaggensysteem van Sensoa* en met onze werkgroep. Tot slot zijn er de middagseminaries voor werknemers en patiënten, die we regelmatig proberen te herhalen. Vanwege de coronacrisis lag het even stil, maar binnenkort pikken we de draad weer op. We hadden al een seminarie rond hoe je op een positieve manier kan kijken naar relaties, seksualiteit en verliefdheid in de psychiatrie en in het therapeutisch aanbod. Ook een seminarie over de invloed van psychische stoornissen en/of medicatie op de seksualiteitsbeleving kwam al eens aan bod."
is dit initiatief TYPISCH BROEDERS VAN LIEFDE?
We zijn een groot ziekenhuis en willen laten horen dat we relaties, verliefdheid en seksualiteit belangrijke thema’s vinden. Iedereen binnen Alexianen Zorggroep zoekt binnen zijn of haar vakgebied hoe ze de thema’s kunnen toepassen binnen de therapiesessies. Heel typerend voor ons en de organisatie Broeders van Liefde is dat we verbindend werken en de familie van patiënten en partners betrekken bij het proces. Op team Eetherstel gebeurt dat bijvoorbeeld door Multi-family therapie en partnergroepen. In die partnergroepen gaan we na hoe een eetstoornis op de relatie kan wegen. Het is zo belangrijk in een herstelproces dat ze dat samen kunnen delen en er samen doorkomen. Ondertussen bestaan er verschillende modules rond verliefdheid, relaties en seksualiteit en hebben we er met de werkgroep een korte visietekst rond uitgewerkt.*
* VISIETEKST
Tijdens de behandeling hechten we belang aan wie je bent en hoe je jezelf kan zijn. Twee aspecten waar we het graag met jou over willen hebben zijn relaties en seksualiteit. Beiden zijn altijd in ontwikkeling. Ze zijn een verrijking, maar soms ook een uitdaging, waarbij je jezelf vragen kan stellen. Vanuit een open en respectvolle houding en met aandacht voor ieders veiligheid en kwetsbaarheid kan je met ons over relaties en seksualiteit in dialoog gaan.
* WAT IS HET VLAGGENSYSTEEM VAN SENSOA?
Het vlaggensysteem helpt hulverleners, medewerkers, bestuursleden, maar ook ouders, kinderen en jongeren zelf beter in te schatten wanneer seksueel gedrag grensoverschrijdend is of niet. Het systeem bestaat uit vier vlaggen (een groene, gele, rode en zwarte vlag) en zes criteria om seksueel gedrag te beoordelen: toestemming, vrijwilligheid, gelijkwaardigheid, ontwikkeling, context en zelfrespect. Het schetst ook een pedagogische reactie per vlag, waar de hulpverlener zich op kan baseren in zijn reactie of aanpak.
Waarom is dat belangrijk? Er is vaak een groot verschil in de persoonlijke meningen en reactiewijzen van hulpverleners, waardoor kinderen en jongeren soms heel verwarrende boodschappen krijgen. Hulpverleners voelen zich meestal onzeker en dit systeem geeft houvast en creëert een gemeenschappelijke taal en een basis voor overleg. De methodiek geeft geen antwoord op alle voorkomende situaties, maar probeert om via het overlopen van de criteria tot een goed overwogen reactie te komen. Dat geeft tegenwicht aan emotioneel of paniekerig reageren, of onverschilligheid.