"Als we ons goed voelen, blijft de zoektocht naar zin en betekenis van ons leven meestal op de achtergrond. We houden ons er dan niet mee bezig.
Maar als we op onze kwetsbaarheden en beperkingen stoten, ziek zijn of tegenslag ervaren, dringen die vragen zich plots aan ons op. Onze patiënten en bewoners, of ze nu lijden onder autisme, een niet-aangeboren hersenletsel, een psychotische stoornis, dementering, misbruik of verwaarlozing, ze hebben de moeilijke opdracht om hun lijden te verzoenen met een zinvol leven. Maar wat is onze rol? Wat kunnen wij als hulpverleners zeggen over de zin en de betekenis van iemands bestaan?

Eerlijk? Niets. Het antwoord op die vraag verschilt van mens tot mens, meer nog dan onze vingerafdrukken van elkaar verschillen. We kunnen en hebben dat niet in te vullen voor iemand anders. En dus wordt de vraag naar zingeving in de hulpverlening vaak beschouwd als een luxe-onderwerp, dat aan bod kan komen als de rest in orde is. Eerst het neurobiologische, psychologische en sociale. Dan eventueel, misschien, als het even past en er tijd over is… En trouwens: is dat niet iets voor pastores? Voor de dienst zingeving en pastoraat?

Ja, jazeker, maar verwar zingevingsvragen niet met spiritualiteit of religie. Ze dringen zich op aan iedereen, gelovig of ongelovig. Het is helemaal geen luxe-onderwerp, want een mens is veel meer dan een neurobiochemische machinerie, net zoals een psychiatrische patiënt ook meer is dan iemand met slecht werkende hersenen. Voor mij heeft elke hulpverlener daarin een belangrijke taak. Tijdens een gesprekssessie, maar soms ook, onverhoeds, tijdens een wandeling of autorit, een sessie muziektherapie of een warrig telefoongesprek: in alles wat we als hulpverlener doen en laten, moeten we ons constant bewust zijn van de mens die voor ons zit en die, hoe ziek soms ook, streeft naar een voor hem betekenisvol en waardig bestaan. Daarbij moeten we hem of haar het signaal geven dat we zijn of haar vraag gehoord hebben en dat er over gesproken kan worden.

Dat is wat ik humane psychiatrie noem. Het is meer dan vriendelijk en respectvol zijn. Het is meer dan evenwichtig aandacht geven aan alle dimensies van de hulpverlening. Het is overtuigd zijn dat elke professionele handeling als doel moet hebben om samen betekenis te ontdekken in het leven van de persoon die voor je staat. Zou de zorg er anders uitzien mochten we vanaf nu aandachtig vertrekken vanuit die vorige zin?"