Wat zich achter de voordeur schuilhoudt

Zo ging ik op bezoek bij Tom, een 40-jarige man met een verleden van zwaar drugsgebruik. Hij werd aangemeld als verward en erg achterdochtig. Zijn gehele appartement was volgetekend met ‘psychedelische’ figuren en voorstellingen. Tom zelf bracht een chaotisch verhaal en was erg zenuwachtig. In mijn hoofd categoriseerde ik Tom direct in het hokje ‘psychotisch’ en ‘heeft medicatie nodig’. Wat bleek? Tom heeft erg veel kennis, is super zelfredzaam en veroorzaakt geen overlast. Hij heeft, naast een betrokken huisarts en het OCMW, een uitgebreid informeel netwerk waarop hij terug kan vallen. Tot die tijd hou ik wijselijk mijn mond wanneer hij tijdens het huisbezoek een fles wodka aan zijn lippen zet, ik ben tenslotte te gast.

Na enkele huisbezoeken was Tom al een stuk relaxter en daarmee minder chaotisch. Terwijl ik nooit iets over zijn huishouden heb gezegd, heeft mijn aanwezigheid an sich er voor gezorgd dat hij zijn woning beter onderhoudt. Hij sprak over zijn ambitie om weer te gaan werken. Ik bleef op de achtergrond aanwezig terwijl hij de nodige stappen ondernam. Ondertussen werkt hij bij een vuilnisbedrijf. Tom en ik bekijken nu verder welke meerwaarde hulpverlening voor hem zou kunnen betekenen. Misschien dat ik Tom in de toekomst kan aanmoedigen om op een andere manier met zijn stress om te gaan. Tot die tijd houd ik wijselijk mijn mond wanneer hij tijdens het huisbezoek een fles wodka aan zijn lippen zet, ik ben tenslotte te gast.

Bezig zijn met wat mensen wél willen

Tijdens een begeleiding vertrekken we vanuit wat de cliënt wél wil en niet vanuit het gesignaleerde ‘probleem’. Zoals bij Tom, bekijken we samen met de persoon in kwestie wat hulpverlening kan betekenen in de gegeven situatie. Dit maakt dat we in eerste instantie veel tijd investeren in het luisteren naar het verhaal van de persoon zelf. Zijn er doelen die zij willen behalen, maar weten ze misschien niet hoe? Zijn er moeilijkheden waartegen ze aanlopen? Is er een bepaald lijden? Ondertussen steken we een handje toe bij de dagelijkse problemen. Zeker in het winnen van vertrouwen is de uitspraak ‘niet lullen maar poetsen’ onmisbaar in de EKWo werking. Wanneer er vertrouwen is, is er ook meer mandaat om het te hebben over minder leuke dingen zoals klachten uit de buurt, medicatie, middelenmisbruik, enzovoort

Waar het schoentje wringt

Het doorverwijzen naar reguliere zorg is nog een uitdaging op zichzelf. Daar waar EKWo enerzijds ‘‘zorgwekkende zorgmijders’’ leidt naar zorg, moeten wij de zorg ook leiden naar de cliënt. Wanneer het tot een zekere hulpvraag komt, vergt het soms aardig wat overtuigingskracht om deze vraag beantwoord te krijgen door hulpverleningsinstanties.

‘’Zorgwekkende zorgmijders’’ blijven namelijk vaak onaangepaste cliënten met een complexe problematiek en idem dito hulpvraag. Hulpverleners zijn sneller geneigd te investeren in ‘’goede’’ patiënten waarbij de interventies en de goede bedoelingen ‘’effect’’ hebben. Tevens wordt er nog altijd te veel aanbodgericht gewerkt en zijn er bijna overal wachtlijsten. Dat zorgverstrekkers daardoor hun doelgroep meer afbakenen en sneller doorverwijzen is begrijpelijk, maar doodzonde omdat juist deze kwetsbare doelgroep uit de boot valt.

Zo formuleerde Tom recent de wens om te werken aan zijn woedeaanvallen. Hij zei: ‘Ik word boos op het verkeerde moment en op de verkeerde persoon’. Met zijn vraag kan hij echter niet terecht bij een agressietraining aangeboden door een zorgpartner uit het netwerk. Volgens hen moet Tom eerst aan zijn afhankelijkheidsproblematiek werken, iets wat Tom niet als probleem ervaart en waar hij zeker geen hulp voor gaat vragen. Vervolgens wordt Tom weggezet als ‘‘zorgwekkende zorgmijder’’, een term waarmee ik, om deze redenen, steeds meer moeite krijg. Misschien is er meer sprake van een ‘’zorgvuldige zorgzoeker’’ en ligt de geïmpliceerde ‘schuld’ niet alleen bij de zogenaamde ‘‘zorgmijder’’ zelf.

Hoe dan ook, met het EKWo project ambiëren we in het netwerk Reling een fijnmaziger vangnet te creëren rond deze uiterst kwetsbare groep. In de toekomst hopen wij niet alleen aan de slag te gaan met aanmeldingen vanuit de sociale verhuur, maar met alle meldingen vanuit het netwerk. Tot die tijd zijn we met ons team van vijf (2,5 VTE) zoet met de 60-tal aanmeldingen die wij sinds augustus ontvangen hebben.