Het is 15 uur en het regent. We sprintten naar de grote campus van Emmaüs Aalter secundaire school OP WEG, die al vanop de parking in het oog springt. Lotte staat ons op te wachten aan het onthaal. “Wat een hondenweer”, lacht ze. We volgen haar door de gang naar haar klaslokaal en het valt meteen op dat de klas er niet uitziet zoals we gewoon zijn. Er staan slechts drie banken, met tussen elke bank een wand. Op de banken ligt een koptelefoon en een wiebelkussen. “Ons klasje telt 3 leerlingen. Ze hebben alle drie ASS (een autisme spectrum stoornis, n.v.d.r.) en zijn dus snel afgeleid. Deze klasopstelling en hulpmiddelen zorgen ervoor dat ze zo weinig mogelijk overprikkeld raken.”

MAATWERK
Een klasje van drie, dat is een kleine klas, lachen we. “Klopt”, glimlacht Lotte. “Vorig jaar hadden we 6 leerlingen en volgend jaar waarschijnlijk 8. Maar veel meer kan het ook niet worden, anders is het niet mogelijk om de leerlingen op maat te begeleiden. Ik ben klastitularis van het eerste jaar OV4 type 9 en het is voor mijn leerlingen een grote uitdaging om binnen het gewone onderwijs mee te draaien. De speelplaats, de klaslokalen, de refter er zijn gewoon heel veel prikkels. We begeleiden de leerlingen stapje voor stapje, zodat ze na twee jaar hopelijk klaar zijn om door te stromen naar een gewone klas in het regulier onderwijs. Aangezien we in de OV4 type 9 klas zoveel mogelijk structuur proberen te bieden, houden we het lerarenteam ook zo klein mogelijk. We hebben een kernteam van 3 mensen: de coördinator Laura, ik voor onder andere de wetenschaps- en wiskundevakken, en Karla, zij geeft onder andere Nederlands. Dat zorgt ervoor dat we een zeer hecht team zijn. Laura geeft zelf geen les maar begeleidt de leerlingen gedurende hun hele schoolcarrière. Als ik een moeilijke dag heb, kan ik altijd bij haar terecht. Dan bespreken we even hoe we het de volgende dag gaan aanpakken, zodat ik met een gerust hart naar huis kan. Ik heb veel aan ons team. Ze zijn allemaal erg begaan met het welbevinden van de leerlingen.”

VOORUITGANG
Het einde van het schooljaar komt in zicht. Merk je een groot verschil bij je leerlingen versus het begin van het jaar? Lotte knikt enthousiast. “Absoluut. De leerlingen hebben in het eerste jaar voor het overgrote deel les in dit klaslokaal. Maar voor muziek en beeld moeten ze bijvoorbeeld naar een vakspecifiek lokaal. In het begin moest ik echt met hen meegaan, want het lokaal bevindt zich aan de andere kant van de campus. Nu vinden ze er met gemak hun weg naartoe. Ook het warm eten in de refter was een uitdaging: dan stond ik om 12 uur klaar om hen te begeleiden. Al die zaken verlopen ondertussen heel vlot, de leerlingen boeken dus veel vooruitgang. In het eerste jaar volgen ze ook al LO samen met een andere klas en ook de speciale dagen, zoals bijvoorbeeld een sportdag, doen ze gewoon samen met de andere leerlingen. Dat vraagt wel heel wat organisatie langs onze kant: de leerlingen moeten zeer goed weten wat hen te wachten staat. Ze hebben die structuur en planning nodig. Maar het is wel al een goede voorbereiding op het tweede jaar.”

INCLUSIE
Hoe ziet het tweede jaar er dan uit? “In het tweede jaar werken we echt al met een inclusieklas voor de helft van de vakken. De hoofdvakken volgen de leerlingen nog alleen, in hun eigen klasgroep en hun vertrouwde klaslokaal, maar voor de kleinere vakken sluiten ze aan bij een andere klas. Zo worden ze stapsgewijs meer vertrouwd met het gewone onderwijs. In het derde jaar kunnen ze dan doorstromen naar een gewone klas binnen onze school. Soms gebeurt het ook dat een leerling toch kiest om in het derde jaar naar het buitengewoon onderwijs te gaan. Daar is natuurlijk niets verkeerd mee. We willen voor alle leerlingen datgene waar ze zich het beste bij voelen.”

WELKOM
We vragen ons af of elke leerling op school openstaat om samen een klas te vormen met de leerlingen van 1AV1A. Is de keuze van de inclusieklas niet erg belangrijk om het initiatief te doen slagen? Lotte knikt. “Het is vooral belangrijk dat de leerlingen zich welkom voelen. Ze zijn cognitief sterk, maar missen soms bepaalde sociale vaardigheden, of hebben nood aan zeer veel structuur. We zijn nu al op zoek naar de meest geschikte klas binnen onze school, waar onze leerlingen volgend jaar een klasgroep mee kunnen vormen. Het belangrijkste criterium is dat de klas openstaat voor diversiteit. Ze kunnen veel van elkaar leren, het is een win-win voor beiden. Dit is ons 4de schooljaar met een type 9 klas in onze school, en de leerlingen die doorstromen vinden goed hun weg binnen een gewone klasgroep. Dat geeft me een groot gevoel van voldoening.”

MUFFIN
Het is voor jou vast anders lesgeven dan in een gewone klas? “Ja. Het is een hele uitdaging, maar dat vind ik net zo leuk. De bijzondere context van de leerlingen spreekt mij aan. Ik zou minder goed aarden in een klas in het ASO waar ik gewoon fulltime wiskunde geef. Mijn leerlingen van 1AV1A zijn enorm gedisciplineerd, ik heb geen enkele klasgroep die de klasregels zo goed opvolgt. Aan de andere kant moet ik mijn lesmethodiek wel aanpassen. Geen meervoudige oefeningen geven bijvoorbeeld, dan loopt het gegarandeerd mis. Ook moet ik zeer duidelijk mijn structuur aanhouden en de leerlingen op voorhand goed laten weten wat er allemaal gaat gebeuren. Op zich zijn de leerstof en het niveau gelijkaardig, maar ik werk wel met hulpmiddelen zoals een geluidswerende koptelefoon, een klokje om de leerlingen te tonen hoeveel tijd ze nog aan een opdracht moeten werken, een stappenplan voor hoe ze een toets moeten voorbereiden … We hebben ook regelmatig hondjes op bezoek in
de klas, zo neem ik mijn mopshond Muffi n vaak eens mee”, lacht Lotte. “De leerlingen hebben veel aan het contact met dieren, daarom hebben we ook goudvissen in de klas. Het geeft hen een verantwoordelijkheid en het helpt hen om zichzelf uit te drukken.
Op vrijdag gaan we soms ook wandelen met Muffi n, en dan kunnen andere leerlingen aansluiten. Het is voor mijn leerlingen een ideaal moment om contact te leggen, want ze hebben een gespreksonderwerp: de hond. En natuurlijk dragen dieren ook bij tot een leuke klassfeer.”

WELBEVINDEN
ASS is heel breed, is het dan niet moeilijk om lessen voor te bereiden op maat van de verschillende leerlingen? Lotte knikt. “Je lessen recycleren? Daar moet je niet op rekenen. Ik denk dat je als leerkracht in een OV4 type 9 klas vooral heel fl exibel moet zijn en moet kunnen inspelen op wat er op het moment in de klas leeft . Wat hebben de leerlingen nodig om zo goed mogelijk in de school te functioneren? Het zorg dragen staat voorop, meer dan het overbrengen van leerstof. Dat spreekt mij aan. Ik vind het fi jn dat het welbevinden primeert. Leerlingen met ASS zijn vaak gevoeliger voor emotionele problemen en denken meer in extremen – hogere hoogtes, maar ook diepere laagtes dan de leerlingen in het gewoon onderwijs. Net daarom haal ik zoveel voldoening uit de dagen die goed verlopen.”

VERBINDING
Wat is dat dan voor jou: een goede dag? Lotte denkt even na. “Ik ben tevreden als de leerlingen tevreden zijn. Als de dag vlot verlopen is, zonder dat ze te veel blokkeerden. Maar aan de andere kant hoeft het zelfs niet altijd vlot te gaan. Ik wil vooral het gevoel hebben dat ik iets bereikt heb, op inhoudelijk vlak, of op vlak van verbinding. Als het een moeilijke dag was, met veel emoties, en we zijn er samen uitgekomen, dan is dat voor mij ook een goede dag. Misschien zelfs een betere.”